Czym zajmuje się onkolog?

Onkolog to lekarz specjalizujący się w leczeniu chorób nowotworowych.

Zajmuje się profilaktyką, diagnozowaniem oraz leczeniem schorzeń nowotworowych lub przednowotworowych i ich powikłań. Wśród onkologów można wyróżnić:

• onkologa klinicznego – zajmującego się całokształtem diagnostyki oraz leczenia systemowego nowotworów, z uwzględnieniem modyfikacji leczenia a także minimalizacji jego skutków ubocznych 
• chirurga onkologa – specjalizującego się w operacyjnym usuwaniu zmian nowotworowych
• radioterapeutę – specjalizującego się w leczeniu nowotworów metodą radioterapii (promieniowania jonizującego)

Co to jest nowotwór? Rodzaje nowotworów

Nowotwór to nieprawidłowa tkanka charakteryzująca się nadmiernym rozrostem, nie podporządkowanym prawidłowym funkcjom organizmu. Niekontrolowane przez mechanizmy fizjologiczne mnożenie się komórek prowadzi do uszkodzenia narządu macierzystego oraz sąsiadujących

Nowotwory dzielimy na łagodne i złośliwe. Nowotwory łagodne charakteryzują się powolnym wzrostem, najczęściej przez wiele lat. Nie dają przerzutów i wyraźnie odgraniczają się od zdrowej tkanki. Mogą jednak ulegać uzłośliwieniu. Nowotwory złośliwe różnią się znacznie od zdrowej tkanki budową histologiczną, a tworzące je komórki są atypowe i niskozróżnicowane. Im nowotwór mniej przypomina macierzystą tkankę, a jego komórki są mniej dojrzałe, tym jego stopień złośliwości jest większy.

Jak rozwija się nowotwór?

W tkance prawidłowej istnieje stała równowaga między mnożeniem się i obumieraniem komórek. W ciągu całego naszego życia zdrowe komórki dzielą się i zastępują stare i obumarłe komórki nowymi. W tkance nowotworowej mechanizmy kontrolujące to zjawisko przestają działać, zaczyna dominować proces namnażania (proliferacji). Dzielące się wciąż komórki, tracą zdolność do różnicowania się i dojrzewania.

U zdrowej osoby sprawny układ immunologiczny wykrywa i niszczy większość takich zmutowanych komórek. Układ ten czasem zawodzi i dochodzi do wytworzenia guza. Powstała masa komórek stale się powiększa, prowadząc do zaburzeń architektoniki tkanki, upośledzenia dowozu substancji odżywczych i w końcu do uszkodzenia narządu.

Kiedy i z jakimi objawami, warto umówić się na wizytę do onkologa?

Trudno wymienić wszystkie objawy, jednak zauważenie choćby jednego z poniższych symptomów powinno skłonić nas do niezwłocznej wizyty u lekarza. Bagatelizowanie dolegliwości opóźnia diagnozę i niweczy nasze szanse na życie i zdrowie.

Wskazania do konsultacji z onkologiem:

• wystąpienie nietypowego krwawienia lub wydzieliny z naturalnych otworów ciała lub brodawek sutkowych,
• pojawienie się guzka lub zgrubienia w sutku lub innych miejscach,
• zmiany kształtu, wielkości lub koloru brodawek sutkowych,
• utrzymywanie się przez dłuższy czas owrzodzeń lub ran,
• przedłużające się zaburzenia w oddawaniu stolca (biegunki, zaparcia) lub moczu,
• długotrwałe zaburzenia trawienia, uczucie ciężkości w żołądku po spożyciu pokarmów lub trudności w połykaniu,
• chrypka lub kaszel utrzymujące się bez wyraźnej przyczyny,
• kłopoty z przełykaniem,
• zmiany skórne o rozlewającym się charakterze, zmiana struktury brodawek i pieprzyków.

Obserwacja własnego organizmu jest niezwykle ważna w wykrywaniu pierwszych, niepokojących symptomów. Profilaktyka nowotworowa i umiejętność samobadania (w niektórych przypadkach) pomagają wykryć zmiany nowotworowe na wczesnym etapie.

Diagnostyka onkologiczna

Niezwykle istotne dla wczesnego wykrywania nowotworów jest skrupulatne wykonywanie zalecanych badań – przesiewowych, profilaktycznych i samobadanie. Mają one na celu wykrycie choroby w jej fazie bezobjawowej, czyli przedklinicznej, zwiększając szansę na skuteczne leczenie. 

Celem diagnostyki onkologicznej jest potwierdzenie lub wykluczenie nowotworu, ustalenie jego rodzaju, stopnia jego zaawansowania, a także dobór najbardziej adekwatnej terapii, określenie miejsc przerzutów i ocenę kwalifikacji do leczenia radykalnego.

Skuteczna diagnostyka onkologiczna polega na współdziałaniu lekarzy wielu specjalności oraz zastosowania szeregu metod diagnostycznych: morfologicznych, morfometrycznych, biochemicznych, cytogenetycznych i molekularnych. 

Profilaktyka onkologiczna

Profilaktykę onkologiczną można podzielić na 4 etapy:

• profilaktykę wczesną – jej celem jest niwelowanie i eliminacja społecznych, ekonomicznych i kulturowych wzorców dotyczących stylu życia, przyczyniających się do podwyższania ryzyka choroby nowotworowej (np. palenie tytoniu).

• profilaktykę pierwotną (profilaktykę pierwszej fazy) – kierowaną szczególnie do osób zdrowych, promującą samoedukację i czujność onkologiczną, samobadanie oraz wdrażanie zdrowego stylu życia. Elementem takich działań profilaktycznych mogą być też szczepienia ochronne (np. w przypadku wirusa HPV) czy zmniejszenie ekspozycji jednostki na czynniki sprzyjające rozwojowi choroby (np. bierne palenie)
• profilaktykę wtórną (profilaktyka drugiej fazy) – obejmującą przeciwdziałanie konsekwencjom wzmagającej się choroby dzięki wykryciu jej w stadium przedklinicznym. Ten etap obejmuje także badania przesiewowe i okresowe (nie przesądzają one o diagnozie nowotworu – informują jedynie o możliwości jej wystąpienia oraz wymagają dalszej diagnostyki)
• prewencję trzeciorzędową (profilaktyka trzeciej fazy) – mającej na celu przeciwdziałanie nasileniu inwalidztwa i zapobieganie śmierci, ale też promowanie właściwych metod leczenia i zahamowanie powikłań. Ten etap obejmuje także rehabilitację i zapobieganie nawrotowi choroby. 

Czego można się spodziewać na pierwszej wizycie u onkologa?

Pierwszym krokiem na wizycie u lekarza onkologa, jest zawsze zebranie informacji.

Lekarz zadaje pytanie o dolegliwości, rodzaj i okres ich trwania oraz dotychczas wykonywane badania. Zwykle do onkologa trafiają pacjenci po konsultacjach ze specjalistami z innych dziedzin, kiedy anomalie występujące w poszczególnych układach wskazują na chorobę nowotworową. 

Jaki jest przebieg leczenia onkologicznego?

Na podstawie zebranych informacji onkolog zdecyduje o skierowaniu na dalsze badania specjalistyczne i dobierze metody leczenia.

Różne rodzaje nowotworów wymagają odmiennego podejścia, w zależności od miejsca występowania i rodzaju. Często zdarza się, że terapie są łączone lub wymagana jest weryfikacja, na którą z nich pacjent reaguje najlepiej. Najpopularniejszymi terapiami stosowanymi podczas leczenia onkologicznego są:

•  operacja chirurgiczna
•   radioterapia
•   chemioterapia
•   terapie eksperymentalne (nie wszyscy pacjenci się kwalifikują)

Jak przygotować się na wizytę u onkologa?

Przed pierwszą wizytą u onkologa przygotuj:

•   listę objawów, które zaobserwowałeś
•   historię chorób
•   listę leków przyjmowanych na stałe
•   dotychczasowe wyniki badań diagnostycznych

Skonsultuj się z naszymi lekarzami onkologami w Una Medica – dr Anna Słoniewska, dr Łukasz Talarek, dr Beata Mitręga-Korab

Rejestracja:

+48 668 88 00 42

+ 48 22 307 57 15