SIBO to inaczej rozrost mikroflory bakteryjnej w jelicie cienkim (small intestinal bacterial overgrowth), często mylony z objawami zespołu jelita drażliwego (IBS) lub nietolerancją pokarmową. Jak powstaje i jakie są jego przyczyny? SIBO występuje, kiedy zostają zaburzone naturalne mechanizmy organizmu, takie jak wydzielanie kwasu solnego, żółci, enzymów trzustkowych, i naturalna aktywność motoryczna jelit. Wówczas nie zapobiegają one przerostowi bakterii i nie oczyszczają jelita z resztek pokarmowych. W wyniku nadmiernych procesów fermentacyjnych pojawiają się uporczywe wzdęcia i gazy, bóle brzucha, biegunki czy zaparcia.

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia SIBO to 

• problemy z perystaltyką jelit

• choroby ogólnoustrojowe – niedoczynność tarczycy, choroby wątroby i trzustki, cukrzyca
• leczenie lekami zmniejszającymi kwaśność soku żołądkowego
• infekcje żołądkowo-jelitowe
• zmiany anatomiczne (np. przepukliny), w tym te wynikające z przebytych operacji (np. zrosty)

Jakie są objawy SIBO?

Najczęstsze objawy SIBO to:

• wzdęcia, gazy
• biegunki
• bóle brzucha
• zaparcia
• refluks
• nudności
• nietolerancje pokarmowe
• dyskomfort po jedzeniu
• zaburzenia glikemii
• zapalenia stawów
• zmiany skórne, np. trądzik różowaty
• przewlekłe zmęczenie
• zaburzenia koncentracji (w tym tzw. mgła mózgowa)
• zaburzenia nastroju

Powikłania nieleczonego SIBO

Powikłania nieleczonego SIBO wiążą się z powstaniem przewlekłego stanu zapalnego w organizmie i zaburzeniami wchłaniania substancji odżywczych. W wyniku tych zaburzeń, najczęściej stwierdza się deficyty żelaza, witamin B12 i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach z grupy ADEK, a także kwasów omega 3. Te deficyty mogą skutkować niedokrwistością, zaburzeniami pracy nerwów (ataksja), suchością skóry czy zaburzeniami widzenia zmierzchowego. Metabolity bakterii są również obciążeniem dla wątroby i mogą powodować jej stłuszczenie.

W przypadku przewlekłej biegunki może dochodzić do niedoboru mikroelementów np. magnezu, kwasu foliowego, witamin z grupy B, co objawia się w postaci zaburzeń koncentracji, snu i przewlekłego zmęczenia. Nieleczone SIBO może prowadzić nawet do zaburzeń płodności, a w przypadku SIBO współistniejącego z zespołem jelita drażliwego, stwierdza się także zaburzenia lękowo-depresyjne.

Zespół jelita drażliwego (z ang. IBS) a SIBO

Badania wykazują, że istnieje korelacja między SIBO a zespołem jelita drażliwego. Na zespół jelita drażliwego cierpi około 1 na 10 osób, szczególnie w wieku 30-40 lat, z przewagą kobiet. Około 60-70% pacjentów, u których diagnozuje się zespół jelita drażliwego ma także problem z SIBO. Z uwagi na podobieństwo objawów i częstość występowania, przy diagnozowaniu IBS należy wziąć pod uwagę także diagnostykę SIBO.

Diagnostyka SIBO – test oddechowy wodorowo-metanowy

Pierwszym krokiem w diagnostyce SIBO jest test oddechowy, wykonywany metodą nieinwazyjną. Polega on na kilkukrotnym pobieraniu próbek wydychanego powietrza i mierzeniu stężenia gazów w nim zawartych. Test wodorowo-metanowy uznany jest za najbardziej miarodajny (w porównaniu do testów wyłącznie wodorowych). 

Jak wyleczyć SIBO?

Leczenie SIBO to kilkumiesięczny proces. Zespół rozrostu flory bakteryjnej jelita cienkiego jest całkowicie uleczalny, przy czym warunkiem wyleczenia jest eliminacja przyczyny jego powstania.

Leczenie SIBO odbywa się na trzech poziomach:

– znalezienie przyczyny powstania SIBO i jego eliminacja

– antybiotykoterapia 

– odpowiednia dieta oraz środki wspomagające (środki prokinetyczne, leki ziołowe, suplementy i probiotyki)

Dieta dla chorych na SIBO

Dieta dla chorych na SIBO jest ważnym i nieodłącznym elementem leczenia. Najbardziej restrykcyjny okres diety trwa około 4-8 tygodni i polega na ograniczeniu pokarmów łatwo fermentujących. Stopniowo poszerza się zakres pokarmów, sprawdzając reakcję organizmu. Choroba często skutkuje nietolerancją laktozy i fruktozy. Jeśli występuje równolegle z celiakią lub nieceliakalną nadwrażliwością na gluten, wówczas należy wprowadzić także dietę bezglutenową. Z kolei w przypadku, gdy pacjent ma nietolerancję histaminy, należy wykluczyć pokarmy, stymulujące jej wydzielanie. Dieta przy SIBO jest dietą eliminacyjną i powinna być komponowana i wdrażana wyłącznie pod opieką doświadczonego dietetyka klinicznego.

Podstawowymi cechami diety przy leczeniu SIBO są:

– unikanie łatwo fermentujących pokarmów (przez pierwsze tygodnie leczenia), m.in: roślin strączkowych, cebuli, czosnku, wielu zbóż, jabłek, gruszek, laktozy

– ograniczenie niektórych składników, takich jak: inulina (rodzaj błonnika), cykoria (kawa zbożowa), sorbitol (gumy do żucia), ksylitol (cukier brzozowy)

W leczeniu SIBO stosowanych jest wiele diet, zawsze dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta. Najpopularniejsze z nich to:

• SIBO Specific Food guide

• Low fodmap
• Bi phasic diet

Możliwe jest ich łączenie, w celu znalezienia najbardziej odpowiedniego dla organizmu danego pacjenta zestawienia produktów, zgodnie z wytycznymi dietetyka. Zastosowanie każdej z diet wiąże się z wykluczeniem produktów spożywczych lub całych grup produktów, które drażnią przewód pokarmowy lub stymulują bakterie do ciągłego wzrostu.

Gdzie zrobić oddechowy test wodorowo-metanowy pod kątem SIBO?

Placówka Una Medica w Warszawie jako pierwsza w Polsce umożliwiła przeprowadzenie testów wodorowo-metanowych. Specjalizujemy się między innymi w diagnostyce i leczeniu SIBO. Wykonujemy badanie na najlepszym dostępnym urządzeniu – Quintron Breathtracker SC, z korekcją wyniku w oparciu o jednoczesny pomiar dwutlenku węgla. Zapewniamy pacjentom dostęp nie tylko do wysokiej jakości diagnostyki, ale i opiekę specjalistów – lekarzy i dietetyków sprofilowanych pod kątem tego schorzenia.

Sprawdź, jak przebiega i ile kosztuje oddechowy test wodorowo-metanowy pod kątem SIBO w Una Medica oraz jak się do niego przygotować.